Ψυχολογική Υποστήριξη

Η διάγνωση και η ανακοίνωση του καρκίνου αποτελεί πλήγμα όχι μόνο για τον ασθενή, αλλά και για τους οικείους του. Μετά την αποδοχή της διάγνωσης ξεκινά η θεραπεία και στη συνέχεια η διαδικασία της ανάρρωσης, ή η συμβίωση με την ασθένεια.

Στο Oncology Plus, η ψυχολογική στήριξη που παρέχουμε έχει σαν στόχο την προσαρμογή του ασθενή και των μελών της οικογένειάς του στα νέα δεδομένα της ζωής τους και είναι διαρκώς ενσωματωμένη στις ιατρικές υπηρεσίες με έναν διεπιστημονικό τρόπο.

Ο τρόπος προσέγγισης και το επίπεδο της προσαρμογής του ασθενή με καρκίνο εξαρτάται από:

Το είδος και την ένταση των συμπτωμάτων από τη νόσο.
Τη θεραπεία που εφαρμόζεται (χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, κ.λπ.).
Το μορφωτικό του επίπεδο και τον τρόπο που λαμβάνει πληροφορίες γύρω από την ασθένεια.
Την οικογενειακή και κοινωνική υποστήριξη.
Τις δυνατότητες του να αντιμετωπίσει το άγχος.
Τη διαθεσιμότητα της ψυχολογικής υποστήριξης.

Οι γραμμές της ψυχολογικής παρέμβασης που ακολουθούμε είναι:

Προληπτικές παρεμβάσεις: Εξάλειψη των βλαβερών συνηθειών, αντιμετώπιση του άγχους, υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών και συμπεριφορών που διευκολύνουν την πρωτογενή πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου.
Επαρκής πληροφόρηση: Για τη διάγνωση, τη σταδιοποίηση και την πρόγνωση της νόσου ως προς το είδος των θεραπειών που θα εφαρμοστούν, τον κατάλληλο χρόνο έναρξης και την ακολουθία εφαρμογής των (ακτινοθεραπείες, χημειοθεραπείες, χειρουργική επέμβαση). Τις αναμενόμενες παρενέργειες από αυτές και τον τρόπο διαχείρισής τους τόσο από τον ασθενή όσο και την οικογένειά του.
Προετοιμασία για τη νοσηλεία και τη θεραπεία. Θεραπεία μετά τη διάγνωση του καρκίνου: Πρωταρχικός σκοπός είναι η μείωση του άγχους, της κατάθλιψης και των στρεσογόνων επιπτώσεών τους, η εκμάθηση και απόκτηση προσαρμοστικών στην όλη κατάσταση, συναισθηματικών και συμπεριφορικών αντιδράσεων, μέσω της ψυχοεκπαίδευσης, της γνωστικής αναδιάρθρωσης και των τεχνικών χαλάρωσης, όπου κρίνεται απαραίτητο. Προωθείται η αίσθηση του προσωπικού ελέγχου και της ενεργούς συμμετοχής του ασθενή. Προάγεται η ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης του άγχους και η διευκόλυνση της επικοινωνίας τους ασθενής με τους οικείους του.
Κατά τη διάρκεια των θεραπειών: Τα κύρια πεδία εφαρμογής της ψυχολογικής παρέμβασης σε σχέση με την παθολογία του καρκίνου ή με τις σχετικές ιατρικές επεμβάσεις αποτελούν:

Ο έλεγχος των παρενεργειών των θεραπειών όπως είναι το άγχος, η ναυτία και ο έμετος, η αλωπεκία, το αίσθημα κόπωσης, ο φόβος των πιθανών εγκαυμάτων από τις ακτινοθεραπείες, η ανορεξία κ.λπ.
Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου από τον καρκίνο και του οξέος πόνου που σχετίζεται με διαγνωστικές διαδικασίες όπως παρακεντήσεις, ενδοσκοπήσεις, βιοψίες, κ.λπ.
Η διαχείριση των σεξουαλικών προβλημάτων. Κάποιοι από τους ασθενείς με καρκίνο μπορεί να εμφανίσουν σεξουαλική δυσλειτουργία, ως αποτέλεσμα της θεραπείας ή της νόσου ή της ψυχολογικής καταπόνησης, γεγονός ιδιαίτερα συνηθισμένο σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου, όπως του ορθοκολικού, των γεννητικών οργάνων, του ουρολογικού και του μαστού.
Η προσαρμογή στην αλλαγή της σωματικής εικόνας ως συνέπεια των θεραπευτικών χειρισμών.

Εξαιρετικά αποτελέσματα στα παραπάνω πεδία αποδίδουν η συμβουλευτική, οι τεχνικές απόσπασης προσοχής, η θετική ενίσχυση, η επίλυση προβλημάτων, όπως επίσης και διάφορες τεχνικές χαλάρωσης, καθοδηγούμενης φαντασίας, mindfulness και κλινικής ύπνωσης.

Παρέμβαση στο τελικό στάδιο: Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία τόσο για τον ασθενή όσο και για την οικογένειά του μέσω της αφηγηματικής και της ανακουφιστικής φροντίδας.

Ποια είναι τα ψυχολογικά συμπτώματα που μπορεί να αναπτύξει ένας ογκολογικός ασθενής ;

Όταν ένα άτομο διαγνωστεί με καρκίνο μπορεί να εμφανίσει ανάμικτα συναισθήματα.

Κατά την πρώτη φάση, του «συναισθηματικού σοκ», κυριαρχεί η δυσπιστία, φαίνεται σαν να μην είναι πραγματικό αυτό που συμβαίνει. Καθώς επέρχεται η αποδοχή της διάγνωσης, μπορεί να εμφανιστούν φόβος ή αγωνία για τις θεραπείες, τις παρενέργειές τους, την πορεία της νόσου, τη μη ανταπόκριση στις θεραπείες, αλλά και ανικανότητα, θλίψη, διαταραχές ύπνου και όρεξης, δυσκολία συγκέντρωσης και προσοχής, και τέλος, αγχώδεις διαταραχές ή/και κατάθλιψη.

Σε ορισμένους τύπους καρκίνου όπου ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, ίσως να υπάρξει αλλαγή στην εικόνα του σώματος.

Η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και η ορμονοθεραπεία μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες όπως η απώλεια μαλλιών και η ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Όλα αυτά μπορεί να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση ή τη σεξουαλικότητα του ασθενή.

Πόσοι ασθενείς με καρκίνο χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη;

Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, περίπου το 25% των ασθενών με καρκίνο χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη.

Ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των ατόμων του άμεσου περιβάλλοντός τους. Στον τομέα της ογκολογίας είναι πιο αποτελεσματική η συγκεκριμένη παροχή να διεξάγεται με έναν διεπιστημονικό τρόπο. Δυστυχώς όμως, στην Ελλάδα η έννοια του ψυχο-ογκολόγου (ψυχολόγος με εξειδίκευση στην ογκολογική ψυχολογία) δεν είναι καθόλου διαδεδομένη, πόσο μάλλον η παρουσία του σε νοσοκομεία.

Σε ορισμένες ιδιωτικές κλινικές παρέχονται ψυχολογικές υπηρεσίες περιστασιακά, ύστερα από επιθυμία του ασθενή. Στο Oncology Plus, ψυχολογική στήριξη παρέχεται συστηματικά σε όλους τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.

Είναι απαραίτητη η ψυχολογική υποστήριξη κατά τη διάρκεια της νόσου;

Όσο διαρκεί η ασθένεια, οι ασθενείς καλούνται να αντιμετωπίσουν καταστάσεις έντονου στρες, όπως είναι οι συχνές ιατρικές επισκέψεις, οι διαγνωστικές εξετάσεις και η αναμονή των αποτελεσμάτων και η μακροχρόνια θεραπεία, που προκαλούν αλλαγές στη ζωή τους. Έρχονται αντιμέτωποι με μια περίοδο κατά την οποία οι δραστηριότητές τους παραλύουν, η καθημερινότητά τους αλλάζει και η προτεραιότητά τους είναι πλέον η ασθένεια.

Όλα αυτά εγείρουν συναισθήματα που είναι δύσκολο κανείς να τα διαχειριστεί, πόσο μάλλον να τα εκφράσει. Κάποιες φορές οι ίδιοι οι ασθενείς μπορεί να αποφεύγουν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους ή ακόμη και να απομονωθούν, για να μην επιβαρύνουν τον περίγυρό τους. Αν και η ψυχολογική κατάσταση και οι ανησυχίες του κάθε ασθενή είναι ξεχωριστές, οι προσωπικοί πόροι, η στήριξη από την οικογένεια και τους φίλους και ο τρόπος αντιμετώπισης της ασθένειας, μπορούν αντίστοιχα να ευνοήσουν ή να βλάψουν την προσαρμογή του στη νέα πραγματικότητα.

Οι λόγοι για τους οποίους κανείς θα χρειαζόταν να απευθυνθεί σε κάποιον ψυχο-ογκολόγο και να ωφεληθεί από αυτό είναι ποικίλοι: Η διευκόλυνση στην επικοινωνία με τους οικείους, η συναισθηματική απελευθέρωση, ο έλεγχος του άγχους και της κατάθλιψης, η συναισθηματική ρύθμιση, η αντιμετώπιση της ασθένειας.

Μια τέτοια παροχή προωθεί γενικότερα την αναγνώριση των προβλημάτων ή των δυσκολιών του ασθενή και την αυτο-αποτελεσματικότητα για πιθανές λύσεις στα προβλήματά τους.

Τι αντίδραση ή τι επιπτώσεις σε ψυχικό επίπεδο μπορεί να προκαλέσει η διάγνωση του καρκίνου σε ένα άτομο;

Η διάγνωση του καρκίνου μπορεί να εγείρει συναισθήματα φόβου και άγχους για την ασθένεια, προκαλώντας σε κάποιες περιπτώσεις αγχώδεις διαταραχές ή κατάθλιψη.

Μπορεί η ψυχο-ογκολογία να προσφέρει και σωματικά οφέλη στον ασθενή;

Η ψυχο-ογκολογία μπορεί να ευνοήσει έναν πιο ενεργό τρόπο αντιμετώπισης της νόσου, μια θετική κατάσταση του νου, μια καλύτερη προσαρμογή στην ασθένεια και τον έλεγχο της κόπωσης και του πόνου. Έτσι, αυξάνει την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων ιατρικών θεραπευτικών παρεμβάσεων και μειώνει τις παρενέργειες.

Μπορεί επίσης να συντομεύσει το χρόνο αποκατάστασης, να μειώσει τον αριθμό των ιατρικών επισκέψεων και να βελτιώσει συνολικά την ποιότητας της ζωής των ασθενών.